บทความที่ได้รับความนิยม

วันจันทร์ที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2554

ล่องเมืองใต้

ล่องใต้
โสภณ  เปียสนิท
...................


คำว่า เมืองใต้ ค่อนข้างจะอยู่ห่างไกลความรู้สึกของผม แม้ว่าเมื่อครั้งบวชเรียนที่มหาวิทยาลัยสงฆ์ผมมีเพื่อนสหธรรมิกหลายรูปที่พเนจรมาจากแดนใต้ ผมรู้จักอาหารรสจัดของชาวใต้ ผมคุ้นกับสำเนียงใต้บ้างเพราะพูดคุยกับเพื่อนเสียจนชิน นอกจากนั้นไม่เคยนึกไม่เคยฝันว่าจะเข้าไปมีส่วนเกี่ยวข้องใด ๆ อีก แต่บางครั้งชีวิตก็เหมือนจะมีบางสิ่งบางอย่างชักนำอยู่เบื้องหลังจนทำให้ผมเข้ามาเกี่ยวข้องกับเมืองใต้เข้าจนได้ โดยความบังเอิญ

เมื่อผมสอบเข้ารับราชการรอบแรกได้ที่โรงเรียนมัธยมในเมืองกาญจน์บ้านเกิดได้สามเดือนเศษผมยังไม่มีความสุขกับงานที่ทำนักจึงสอบใหม่อีกครั้ง เพราะต้องการเลือกสถานที่ในการทำงานให้ตรงกับความคาดหวังดังที่เคยวาดฝัน ความต้องการของผมก็ไม่มีอะไรมากเพียงแค่ว่า      1. ผมต้องการอยู่ต่างจังหวัด 2. ไม่ห่างความเจริญจนเกินไปนัก 3. วิชาที่ผมได้เรียนมามีโอกาสได้ใช้อย่างเต็มที่

สถาบันเทคโนโลยีราชมงคลให้โอกาสเรียกผมสอบสัมภาษณ์ โดยมีตำแหน่งว่างในวุฒิปริญญาโทด้านภาษาอังกฤษถึงห้าตำแหน่ง ภาคอีสานหนึ่งแห่ง ภาคใต้สองแห่ง ในกรุงเทพฯอีกสองแห่ง ที่ใกล้เคียงกับความประสงค์ของผมก็มีเพียงแห่งเดียวคือ ราชมงคลวังไกลกังวล ดังนั้นชีวิตราชการของผมจึงเริ่มต้นอีกครั้งที่นี่ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ปากทางสู่แดนใต้ ไม่น่าเชื่อว่า ถึงวันนี้นับเวลาย้อนหลังได้ 7 ปีกับอีก 3 เดือนแล้ว

เมื่ออยู่ในเขตภาคใต้การอบรมสัมมนาของผมจึงทำให้ต้องเดินทางเข้าร่วมสัมมนากับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทางภาคใต้บ่อยครั้ง เมื่อปี 2542 ผมได้รับมอบหมายให้เป็นตัวแทนวิทยาเขตเข้าประชุมเพื่อเป็นกรรมการตรวจประเมินกิจกรรม 5ส เป็นครั้งแรก เนื่องจากสถาบันมีนโยบายนำกิจกรรมดังกล่าวมาช่วยในการบริหารงานของหน่วยงานในภาพรวม ถึงวันนี้งาน 5ส ในสถาบันฯก้าวไปข้างหน้าไปเรื่อย ๆ โดยผมมีส่วนร่วมอยู่ด้วยเล็กน้อย ซึ่ง 5ส ก็เป็นอีกงานหนึ่งที่ทำให้ให้ผมต้องเดินทางลงใต้อีกครั้ง
ต้องขอแทรกไว้ตรงนี้เพื่อเป็นความรู้ว่า 5ส คือวิธีการช่วยเพิ่มผลผลิตในการทำงาน หรือช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานของหน่วยงาน มีจุดเริ่มต้นมาจากแนวคิดของอีตา ดร. เดมมิงส์ ชาวอเมริกัน ซึ่งชาวอเมริกันเองรับรู้แนวคิดนี้แต่ไม่ได้ให้ความสนใจมากนัก แต่บริษัทในประเทศญี่ปุ่นกลับชื่นชม ตื่นตัวและให้การยอมรับอย่างกว้างขวาง ถึงกับเชิญเจ้าของความคิดมาเป็นวิทยากรและที่ปรึกษาที่ประเทศของตน ไม่นานนัก 5ส เป็นที่รู้จักและยอมรับอย่างเอิกเกริกทั่วเกาะญี่ปุ่น

ส แรกคือ สะสาง คือสะสางเอกสาร แยกของทั้งหมดออกเป็นสองส่วน ส่วนที่เป็นประโยชน์ก็จัดเก็บให้เรียบร้อยพร้อมใช้งาน ส่วนของที่ไม่มีประโยชน์ก็ดำเนินการกำจัด (ขาย ให้ หรือนำไปใช้ใหม่)

ส ที่สองคือ สะอาด ข้อนี้คงไม่ต้องอธิบายอะไรมากนะครับ ขอจำวิทยากรมาเล่าตรงนี้ว่า ครั้งหนึ่ง กรรมการตรวจ 5ส ชาวญี่ปุ่นเดินทางมาตรวจประเมินบริษัทที่เข้าร่วมโครงการในเมืองไทย มาถึงบริษัทปั๊บขอเข้าห้องน้ำ กลับออกมาดื่มกาแฟแก้วเดียวแล้วขอเดินทางกลับทันทีโดยไม่ตรวจอะไรเลย ไม่กี่วันหลังจากนั้นทางญี่ปุ่นขอเลิกโครงการความร่วมมือ มีเหตุผลคือห้องน้ำไม่สะอาด เล่ากันว่ากรรมการบางคนใช้แขนเสื้อถูตามหลังตู้ บางรายดมผ้าเช็ดมือหน้าห้องน้ำ เพื่อตรวจสอบความสะอาด

ส ที่สามคือ สะดวก ข้อนี้ค่อนข้างยากนิดหนึ่ง แต่ก็ไม่มีอะไรลำบากเพราะใช้ความรู้สึกเอาหน่อยเดียวว่าทำอย่างไรให้สะดวกที่สุดเป็นใช้ได้ เช่นการจัดเก็บวัสดุอุปกรณ์หรือเอกสาร ของใช้บ่อยวางใกล้ ใช้น้อยวางไกล ของใหญ่ไว้หลัง ของเล็กไว้หน้า เป็นต้น และเรื่องของป้ายบ่งชี้สถานที่ วิธีการใช้งาน บันทึกการบำรุงรักษาก็อยู่ตรงนี้ การหยิบของที่เก็บไว้มาใช้งานได้อย่างรวดเร็ว เหล่านี้เกี่ยวข้องกับ ส ตัวนี้ทั้งนั้น
ส ที่สี่ คือสุขลักษณะ จัดทำแล้วมีความสุข หน้าตาท่าที โหง้วเฮ้งดี ยิ้มแย้มแจ่มใส จิตใจเบิกบาน เล่ากันว่าเจ้าของบริษัทชาวญี่ปุ่นใช้วิธีตื่นแต่เช้าออกไปยืนหน้าประตูบริษัท ตรวจสอบพนักงานทุกระดับตั้งแต่ศรีษะจรดเท้า ถ้านอนดึกหรือแฮ็ง แต่งตัวไม่พร้อมมาทำงานละก้อเป็นอันได้เจอดี

ส ที่ห้า คือสร้างนิสัย ความหมายก็ไม่มีอะไรมากทำทั้งสี่ ส ที่ผ่านมาให้ได้อย่างต่อเนื่องก็เป็นอันถือได้ว่าประสบความสำเร็จแล้ว

สองปีที่ผ่านมาผมทำหน้าที่กรรมการตรวจประเมินกิจกรรม 5ส ของสถาบันฯ โดยตระเวนตรวจประเมินอยู่ที่วิทยาเขตในกรุงเทพฯ มีวิทยาเขตเพาะช่าง วิทยาเขตพระนครเหนือ และวิทยาเขตบพิตรพิมุข จักรวรรคิ และมีส่วนในการตรวจประเมินวิทยาเขตวังไกลกังวลด้วย

ปีนี้ผมและคณะได้รับคำสั่งให้เดินทางไปตรวจประเมินทางภาคใต้ ซึ่งมีหน่วยงานของราชมงคลอยู่ 6 หน่วยงาน ประกอบด้วย สถานีทดลองและฝึกงานของนักศึกษา จังหวัดชุมพร คณะเกษตรศาสตร์ นครศรีธรรมราช วิทยาเขตนครศรีธรรมราช วิทยาเขตศรีวิชัย คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการประมง จังหวัดตรัง และวิทยาเขตภาคใต้ นับเป็นอีกภารกิจหนึ่งที่ค่อนข้างหนัก เพราะระยะทางไปกลับนับได้เกินกว่าพันกิโลเมตร

                16 ธันวาคม เพื่อนรวมงานเดินทางจากกรุงเทพฯถึงหัวหิน แวะพักแรมทางคืนแรกที่โรงแรมหัวหินแกรนด์แอนด์พลาซ่า 17 ธันวา แปดนาฬิกาตรง รถตู้สองคันแล่นตามกันล่องใต้โดยมีเป้าหมายแรกอยู่ที่สถานีทดลองฯ จังหวัดชุมพร ที่อยู่ลึกเข้าไปในสวนแถวอำเภอน้ำทรัพย์ ผลการตรวจค่อนข้างดี ทั้งอาคารสถานที่สิ่งแวดล้อมและการจัดระเบียบสวนแบบแยกประเภท ป้ายบ่งชี้ชัดเจนนับเป็นสวนไม้ผลที่เป็นตัวอย่างให้แก่ชาวบ้านในบริเวณใกล้ไกลได้เป็นอย่างดี

                ตรวจเสร็จเราเร่งรีบขึ้นรถมุ่งหน้าต่อไปที่วิทยาเขตศรีวิชัย วิทยาเขตน้องใหม่มีอายุราวสี่ปีตั้งอยู่ที่อำเภอขนอม หนทางดีแต่ก็ค่อนข้างไกลและเปลี่ยว วิทยาเขตศรีวิชัยอยู่กลางป่าพรุหรือป่าน้ำท่วมขัง ทัศนียภาพสวยงามประทับใจ ป่ารอบ ๆ บริเวณมีสภาพสมบูรณ์ ผมสนใจโครงการอนุรักษ์ป่าเนื้อที่ติดต่อกับวิทยาเขตราวหนึ่งพันกว่าไร่เป็นพิเศษ ไม่เพียงแต่ทัศนียภาพเท่านั้นที่สวยงาม คณะของเราลงมติกันว่าบุคลากรสาว ๆ ของวิทยาเขตมีเปอร์เซ็นต์ความสวยสูงมาก (ส นี้ให้เป็นพิเศษเรียกว่า ส สวย)

                เราเข้าตรวจที่คณะเกษตรศาสตร์ นครศรีธรรมราชในวันรุ่งขึ้น ด้านหน้าคณะฯ มีป้ายประกาศเจตนารมณ์ อย่างชัดเจนว่ามุ่งมั่นพัฒนา 5ส เพื่อก้าวไปสู่กิจกรรมระบบประกันคุณภาพการศึกษา (ISO9000) พบท่านคณะบดีรอให้การต้อนรับด้วยน้ำใสไมตรี หลังการประชุมแบ่งสายเราออกเดินตรวจท่ามกลางแสงแดดยามบ่าย พื้นที่ของคณะฯกว้างขวางอยู่ระหว่างเนินสูง ๆ ต่ำ ๆ กลุ่มของผมได้รับมอบหมายให้ตรวจห้องสมุด ห้องพัสดุ พบว่ายังดำเนินกิจกรรม 5ส ได้เพียงบางส่วน เย็นวันนั้นท่านคณะบดีให้ความเมตตาเป็นเจ้าภาพเลี้ยงอาหารเย็นหนึ่งมื้อ

                วันต่อมาเราตรวจประเมินที่วิทยาเขตนครศรีธรรมราช ซึ่งเป็นวิทยาเขตใหญ่ มีพื้นที่มาก มีนักศึกษาจำนวนมาก ผู้ประเมินและผู้รับการประเมินเหงื่อตกไปตาม ๆ กัน ในความรู้สึกของผมพบว่าป้ายบอกคณะ แผนก อาคาร และป้ายชี้ทิศทาง ทำได้สวยงามและเป็นมาตรฐานเดียวกัน ที่สำคัญ ราคาไม่แพงมากนัก กิจกรรม 5ส ของที่นี่ดำเนินไปได้พอสมควร เราเข้าตรวจที่คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จังหวัดตรังในวันรุ่งขึ้น 5ส ของคณะฯ ดำเนินไปพอสมควร กรรมการหลายคนสนใจพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ และบ้านพักตากอากาศซึ่งมีอยู่ถึงสามหลังติดชายทะเลเป็นพิเศษ วันสุดท้ายเราลุยตรวจกันที่วิทยาเขตภาคใต้ ซึ่งนับว่าเป็นพี่ใหญ่ที่สุดของวิทยาเขตทางภาคใต้ เวลาหนึ่งวันก็ยังสั้นเกินกว่าที่จะดำเนินการตรวจประเมินให้หมดสิ้นได้ จึงมีมติให้ใช้ยุทธวิธีสุ่มตรวจบางพื้นที่เท่านั้น การตรวจเสร็จสิ้นเกือบห้าโมงเย็นจึงเป็นอันว่าคณะของเราต้องค้างอีกหนึ่งคืน ก่อนใช้เวลาอีกหนึ่งวันเต็มเพื่อนการเดินทางกลับ

                ภารกิจเสร็จสิ้น คณะทำงานของวิทยาเขตวังไกลกังวลสามคนโบกมือลาเพื่อนร่วมงานก่อนคนอื่น ๆ ด้วยความอาลัย พร้อมกับความคาดหวังว่าผู้รับการตรวจจะค่อย ๆ บำรุงเลี้ยงดูต้นอ่อนของกิจกรรม 5ส ให้เจริญเติบโตต่อไป คณะผู้ตรวจต่างซึมซับประสบการณ์และไมตรีอันดีเก็บไว้ในความทรงจำ และเฝ้ารอความสำเร็จของราชมงคลโดยภาพรวมในอีกไม่นาน

 (บันทึกปี2545)

1 ความคิดเห็น:

  1. เป็นกิจกรรมของมหาวิทยาลัย
    ดีใจเสมอที่ได้บันทึกเรื่องราวเหล่านี้ไว้
    เมื่อย้อนกลับมาอ่านอีกครั้ง

    ตอบลบ