มหาวิทยาลัยราชมงคล

“มหาวิทยาลัยราชมงคล”

โสภณ  เปียสนิท

.........................................

                ราชมงคลวังไกลกังวล เป็นส่วนหนึ่งของหัวหิน มาตั้งแต่ปี 2533 ด้วยการส่งเสริมช่วยเหลือของคุณขวัญแก้ว วัชโรทัย ดุจบิดาดูแลบุตร จากจุดเริ่มต้นในห้องเรียนชั่วคราวอาคารเด็กเล็กโรงเรียนวังไกลกังวล จนบัดนี้ เติบโตขยายตัวด้านพื้นที่ถึง 4 เขต จากจำนวนนักศึกษา 2 แผนกวิชา 58 คน ด้วยสาขาวิชาคือ การโรงแรม และการท่องเที่ยว  เป็น 1,863 คน ใน 20 สาขาวิชา

                ช่วงปลายปีงบประมาณคือราวเดือนกันยายนตุลาคม ราชการมีงานประชุมสัมมนากันมากเป็นปกติเหมือนทุกปี เนื่องจาก ช่วงระหว่างปี ผู้เกี่ยวข้องต่างพากันใช้จ่ายตามที่จำเป็น กลั่นกรองอย่างดี เพื่อให้มีงบประมาณใช้จ่ายตลอดทั้งปี งบประมาณก้อนสุดท้ายที่เหลือไว้เพื่อการสัมมนาเพื่อพัฒนาศักยภาพของบุคลากร ผมมีส่วนในโอกาสเช่นนั้นอีกครั้งหนึ่งระหว่างวันที่ 29 กันยายน-1 ตุลาคม 2546 นี้ แต่ไม่ใช่เพื่อการพัฒนาศักยภาพทางวิชาการ เป็นการสัมมนาด้านการจัดทำแผนยุทธศาสตร์ ช่วงหัวเลี้ยวหัวต่อของสถาบันราชมงคล ที่กำลังเปลี่ยนแปลงทั่วทั้งองค์กรครั้งสำคัญ

                ประการหนึ่งสถาบันกำลังเปลี่ยนเป็นมหาวิทยาลัยเต็มรูปแบบเสียที หลังจากการมีสถานภาพกึ่งมหาวิทยาลัยมายาวนาน เพราะทำการสอนในระดับ ปวช. ปวส. และระดับปริญญาตรี ปวช. เทียบเท่ากับนักเรียนระดับมัธยมหก ต่างกันแต่เพียงว่าเป็นสายอาชีพ แต่ระดับ ปวส. คือระดับอนุปริญญา หรือสองปีแรกของระดับปริญญาตรี แสดงว่าการจัดการศึกษาของราชมงคลคร่อมอยู่ระหว่างนักเรียนระดับมัธยม และนักศึกษาในระดับปริญญาตรี

                ในความหมายของคำว่า มหาวิทยาลัย ที่จะเป็นจุดเปลี่ยนของราชมงคล คือ การจัดการศึกษามุ่งเน้นไปที่ระดับปริญญาล้วน ๆ ทั้งปริญญาตรี โท และเอกก็ได้ถ้ามีความพร้อมเพียงพอ

                “ความพร้อมที่เพียงพอ” ผมหมายถึง ทั้งด้านคณาจารย์ที่มีคุณวุฒิเหมาะสม เช่นสอนระดับปริญญาตรี อาจารย์ควรมีวุฒิปริญญาโท สอนระดับปริญญาโทอาจารย์ควรมีวุฒิปริญญาเอก เป็นต้น เอาคร่าว ๆ นะครับ เพราะอันที่จริงแล้วมีรายละเอียดมากพอควร และด้านองค์ประกอบอุปกรณ์ทางการศึกษา ที่สำคัญอย่างยิ่งคือแหล่งค้นคว้าหาความรู้ เพื่อกระตุ้นความอยากรู้ของนักศึกษา “ห้องสมุดและเทคโนโลยี” น่าจะเป็นอันดับแรก ๆ

                ความเปลี่ยนแปลงอีกประการหนึ่งของราชมงคล คือ หน่วยงานระดับวิทยาเขตราว 40 แห่ง จะได้รับการปรับแยกย่อยเป็น 9 กลุ่ม วิทยาเขตวังไกลกังวลอยู่ใน “กลุ่มรัตนโกสินทร์”ประกอบด้วย วิทยาเขต 5 แห่ง คือ วิทยาเขตอุเทนถวาย วิทยาเขตเพาะช่าง วิทยาเขตศาลายา วิทยาเขตบพิตรพิมุข จักรวรรดิ และวิทยาเขตวังไกลกังวล

                จุดมุ่งหมายแห่งการประชุมครั้งนี้ เพื่อให้คณะกรรมการที่เป็นผู้แทนจากวิทยาเขตแต่ละแห่งได้จัดทำ “วิสัยทัศน์” ของกลุ่มร่วมกัน เพื่อวางโครงสร้างของกลุ่มให้เข้มแข็ง และสร้างความฝันไว้ให้เป็นรูปเป็นร่าง และเป็นการ กระชับสัมพันธ์ระหว่างตัวแทนวิทยาเขตให้แน่นแฟ้นมากยิ่งขึ้นด้วยในคราวเดียวกัน

                การทำวิสัยทัศน์ ในความเห็นของผมคือ “การสร้างความฝันบนพื้นฐานของความเป็นจริง” ดังนั้นการดูข้อมูลเบื้องต้นของหน่วยงานทั้งสี่ด้าน จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาส และภัยขุกคาม เรียกเชิงวิชาการหน่อยก็ว่า การทำ สว็อท อนาไลซิส (SWOT Analysis : S=strength W=Weakness O=Opportunity and T=Treat)

            ผมหลับตานึกภาพของวิทยาเขตแต่ละแห่ง เพื่อเป็นการวาดภาพของการจัดทำวิสัยทัศน์ของกลุ่มไว้ในใจก่อน ตามข้อมูลเบื้องต้นเท่าที่มีอยู่ในใจ เพื่อเตรียมการล่วงหน้า เมื่อถึงตอนจัดทำร่วมกันจะได้มีแนวคิดที่เป็นประโยชน์นำเสนอกลุ่มได้บ้าง จากใกล้ไปหาไกล

                ราชมงคลวังไกลกังวล จัดการศึกษาทั้งสายช่าง และสายบริหาร มีอายุ 13 ปี มีพื้นที่ ณ ปัจจุบันราว 180 ไร่ มากเป็นอันดับหนึ่งของกลุ่ม สถานที่ตั้งอยู่ในแหล่งท่องเที่ยวอับดับหนึ่งของประเทศ ผมว่าของผมเองนะครับ ไม่มีใครหรือหลักฐานใด ๆ ยืนยันข้อเขียนนี้ นอกจากว่า ผมคิดถึงแนวชายฝั่งทะเลยาวเหยียดจากหัวหินถึงสุดเขตแดนจังหวัดประจวบฯ มีป่า มีเขา มีถ้ำ มีหมู่บ้านชาวเขา ชาวกระเหรี่ยง  พร้อมสำหรับการพัฒนาให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และเชิงวัฒนธรรมได้อย่างยั่งยืน หรือว่าจุดเน้นทางการจัดการศึกษาควรอยู่ที่ “ธุรกิจบริการ” การท่องเที่ยวและการโรงแรม

                ราชมงคลศาลายา น้องใหม่ล่าสุดในกลุ่ม อายุราว 8 ปี การเปิดสอนมีลักษณะคล้ายกับวิทยาเขตวังไกลกังวล คือมีทั้งสายช่าง และบริหารธุรกิจ มีสถานที่ตั้งอยู่ใกล้กรุงเทพฯ มีบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถ มีอาคารและพื้นที่เพียงพอสำหรับการขยายการจัดการศึกษาได้อีกพอควร

                ราชมงคลเพาะช่าง เก่าแก่อายุนับร้อยปี เปิดสอนสายศิลป์หลากหลายสาขา มีศิษย์เก่าทั่วประเทศ อยู่กลางเกาะรัตนโกสินทร์ มีชื่อเสียงมานาน มีคณาจารย์ที่มีความพร้อมทั้งความรู้และความสามารถ ประสบการณ์การสอนยาวนาน

                ราชมงคลบพิตรพิมุข จักรวรรดิ เก่ากว่าเพราะช่างราวยี่สิบกว่าปี มีชื่อเสียงด้านคณะบริหารธุรกิจ บัญชี คอมพิวเตอร์ ภาษา มีสถานที่ราวสองไร่เศษ นักศึกษาราว 3000 คน อยู่ไม่ห่างจากวิทยาเขตเพาะช่าง กลางกรุงรัตนโกสินทร์

                ราชมงคลอุเทนถวาย เก่าแก่ มีชื่อเสียงยาวนาน สร้างบุคลากรสายสถาปัตยกรรม และก่อสร้างให้แก่ประเทศชาติมามาก ปัจจุบันอยู่ในสภาวะชลอตัว ภาพในอนาคตยังไม่ค่อยชัดเจน

                มองภาพรวมของวิทยาเขตทั้งห้าแห่ง จะเป็นกลุ่มที่มีความพร้อมทางด้าน สายบริหารธุรกิจ (ภาษา บัญชี คอมพิวเตอร์) สายช่างอุตสาหกรรม (สถาปัตยกรรม ก่อสร้าง ช่างไฟฟ้า ช่างโยธา ฯลฯ) สายศิลปะ สายโรงแรมและการท่องเที่ยว โดยองค์รวมเหล่านี้นับว่ามีความพร้อมกับการเป็นมหาวิทยาลัยในเครือข่ายที่มีความหลากหลายในเชิงวิชาการเพียงพอ

                มีคำถามว่า ราชมงคลวังไกลกังวลไปรวมกลุ่มรัตนโกสินทร์ได้อย่างไร ทั้งที่อยู่ห่างไกลจากวิทยาเขตอื่น ๆ มาก คำตอบข้อนี้พอมองได้สองสามประเด็น

เช่น ประเด็นเรื่องระยะทางจากกรุงเทพฯถึงหัวหิน อย่างไรก็ยังใกล้กว่ากลุ่มวิทยาเขตภาคใต้มาก และที่สำคัญโครงการก่อสร้างถนนสายใหม่ลงใต้โดยตัดผ่านทะเลบางส่วนของรัฐกำลังจะดำเนิน จะทำให้ระยะเวลาในการเดินทางเชื่อมโยงระหว่างวิทยาเขตในกลุ่มลดลง

ประเด็นเรื่องพื้นที่ราวสองร้อยไร่ของวิทยาเขตวังไกลกังวล จะมีประโยชน์สนับสนุนวิทยาเขตในกลุ่มให้มีการขยายตัวได้อีกมากหากมีวิสัยทัศน์ในการจัดการศึกษาร่วมกัน เช่นสักวันข้างหน้า เมื่อมีความต้องการศึกษาด้านช่างศิลป์ วิทยาเขตวังไกลกังวลสามารถจัดการเรียนการสอน โดยเชิญคณาจารย์จากเพาะช่างมาสอนได้

หากมีหอพักนักศึกษาที่รองรับนักศึกษาได้ 1000-2000 คนเกิดขึ้นบนเนื้อที่ราวสองร้อยไร่ของวิทยาเขตวังไกลกังวล แล้วเชื่อมโยงสาขาวิชาที่เป็นจุดเด่นของแต่ละวิทยาเขตที่อยู่ในกรุงเทพและไม่สามารถขยายตัวได้แล้ว ถ่ายโอนสาขาวิชาเด่นเปิดเพิ่มได้ที่วิทยาเขตวังไกลกังวล ไม่นานนัก วิทยาเขตวังไกลกังวลอาจเป็นเมืองมหาวิทยาลัย ผลิตผู้สำเร็จการศึกษาในสาขาที่ประเทศชาติต้องการได้อย่างยั่งยืน ผมว่าภาพเหล่านี้อาจเป็นจริงได้ในเวลาไม่นาน

(ภาพคณาจารย์คณะบริหารธุรกิจเยี่ยมชมไร่ผู้ใหญ่สมศักดิ์ แกรงระยอง)